Kapelusz filcowy (1)

Numer inwentarzowy Czas powstania Wymiary w cm.
IPRM/ETN/44 XX w.
  • Wysokość: 16
  • Średnica ronda: 30
  • Średnica główki: 18,5

Opis

Kapelusz cały wykonany z filcu w kolorze czarnym, przepasany cienkimi paskami z filca i zawiązaną kokardą.

Historia     obiektu

Kapelusz (łac. capella koza) – nakrycie głowy składające się z ronda i główki wykonywane z szerokiej gamy materiałów – produkuje się kapelusze filcowe, słomkowe czy skórzane. Kapelusze mogą być zarówno damskie (często zdobione dodatkami), jak i męskie (przeważnie z główką i rondem), a ich kształt i fason często ściśle nawiązuje do mody danej epoki.

Historia kapelusza: Nakrycia głowy, kiedyś niezwykle popularne, nie tylko chroniły przez zimnem czy słońcem, ale przede wszystkim były ozdobą i wyrażały charakter noszących je osób. Jeszcze w latach 40. ubiegłego wieku wyjście z domu bez kapelusza uważane było za wielkie foux pas, bo wszyscy, niezależnie od wieku, pochodzenia czy stanu majątkowego, nosili nakrycia głowy. Bez kapelusza pokazywali się tylko kloszardzi, dla reszty było nie do pomyślenia by nie osłaniać głowy w miejscach publicznych. Kapelusz oznaczał elegancję i szyk. Początków kapelusza można doszukiwać się wśród nakryć głowy starożytnych mieszkańców Hellady i Italii. Począwszy od czasów średniowiecznych kapelusze słomkowe (zimą noszono czapki) ulegały zmniejszeniu i stawały się bardziej płaskie, ale zyskiwały na wystroju. Przyozdabiano je kokardkami, wstążkami i kwiatkami. Kapelusz filcowy zaczął być znany od czasów króla francuskiego Karola V. Natomiast w rozkwicie mody na kapelusze męskie i damskie można mówić dopiero w czasach Ludwika XIV. Kapelusz stanowił część munduru muszkietera królewskiego i chętnie noszony był zarówno przez arystokrację, jak i przez zwykłą szlachtę. W okresie monarchii absolutnej we Francji coraz częściej zaczęły być noszone meloniki i cylindry. W XIX w. wielką popularność zyskały w USA kapelusze typu „Panama”, znane w westernów. W Polsce kapelusz nie był naszą narodową specjalnością. Podstawowe nakrycie głowy to czapka. W czapkach chodzili przede wszystkim ludzie zamożni a chłopi ze względu na ubóstwo zakładali czasami kapelusze ze słomy lub płótna. Wraz z rozprzestrzenieniem mody zachodniej, również i u nas kapelusz powoli zdobywał sobie prawo obywatelstwa, zwłaszcza wśród arystokracji i żołnierzy.

Historia filcu: Filc to najstarszy materiał włókienniczy jaki zna człowiek. Istnieje wiele legend związanych z początkami filcu, ale prawdziwe jego pochodzenie jest nieznane. Podobno pojawienie się filcu możemy zawdzięczać Noemu, który podobno wyściełał swoją arkę runem owczym. Wełna ugniatana przez ludzi i zwierzęta, zawilgocona od powodzi, po jakimś czasie stała się płaskim kawałkiem filcu. Mongolska wersja mówi, że szczepy nomadów jako pierwszego siodła używały skór owczych, których wełna poprzez pocieranie o nogę jeźdźca i bok konia filcowała się w czasie jazdy. Jedna z historii mówi o tym, że św. Klemens, patron filcarzy, w czasie pielgrzymki obtarł sobie nogi, więc włożył do sandała trochę wełny, aby obuwie, go nie obcierało. Po jakimś czasie pod wpływem potu i tarcia wełna sfilcowała się. Polsce filc odegrał znaczącą rolę w życiu mieszkańców wsi i miast. Wykopaliska archeologiczne odkryły, że filc w Polsce obecny był już od IX w. n.e. Filc rozpowszechnił się tu, jak w całej Europie w okresie XIII – XVIII w., a najważniejszym wyrobem filcowym były nakrycia głowy oraz buty, skarpety, okrycia i koce. W chłodnym klimacie te wyroby były dość powszechnie użytkowane przez ludność na wsi i w miastach. Obok manufaktur produkujących wyroby z surowej wełny, równie rozwinięta była produkcja sukna, które służyło m.in. do szycia sukman, części wierzchniej ubioru. Takie sukmany obecne były jeszcze na początku XX w. w strojach chłopskich w wielu regionach Polskich.

Źródło: wikipedia, Moszyński K. – Kultura ludowa Słowian. cz 1. 1929 r.

Stan zachowania:

bardzo dobry

Opis dźwiękowy:

brak

Licencja:

ccLicencja CC BY 3.0 Polska