Maselnica (1)
| Numer inwentarzowy | Czas powstania | Wymiary w cm. |
|---|---|---|
| IPRM/ETN/112 | XX w. |
|
Opis |
Naczynie klepkowe składające się z dwóch nasadzonych na siebie części. Dolna część w kształcie cylindra zwęża się ku górze, jest to część właściwa maselnicy (konew, byjanka).
Wysokość samej konwi wynosi 32cm. Górna część zwana “wierzchnikiem” zaopatrzona jest w denko i zwęża się lejkowato ku dołowi. Przez otwór w denku “wierzchnika” przechodzi tłuczek w postaci drążka zakończonego okrągłym krążkiem z dziurkami. Konew ściągnięta jest 2 metalowymi obręczami, a 1 obręcz jest na wierzchniku. Drewno naczynia nosi ślady po kornikach. |
Historia |
Maselnica (masielnica, maśniczka, maślniczka) – urządzenie do ręcznego wytwarzania masła. W Polsce stosowana w gospodarstwach wiejskich jeszcze w XX w.
Do dolnej części maselnicy wlewano śmietanę, zbieraną specjalnie w tym celu z odstałego, ale słodkiego mleka. Następnie do konwi wkładano bijak, na który nakładano i wciskano w konew nadstawkę, w końcu zamykano jaszczykiem. Robienie masła polegało na unoszeniu i opuszczaniu tłuczka, aż do dna maselnicy, czyli mieszaniu śmietany, w wyniku czego dochodziło do łączenia się kulek tłuszczu i w efekcie wytworzenia grudek masła. Zbieranie się na jaszczyku (pokrywce) drobnych grudek było sygnałem, że należy zmienić rodzaj ruchów bijakiem na krótsze. Nie mógł on teraz mieszać maślanki, bo doprowadzało to do rozbijania utworzonych już grudek masła, lecz powinien ograniczyć się tylko do uderzania w powierzchnię płynu, by w ten sposób zbijać drobne grudki w większe bryły. Końcowym etapem tworzenia masła było wybieranie bryłek przy pomocy drewnianej łyżki i łączenie ich w całość. Bryłę tę należało jeszcze przez pewien czas wyrobić – zanurzoną w zimnej wodzie ugniatać łyżką w celu wyciśnięcia resztek maślanki uwięzionej w maśle – i ostatecznie uformować osełkę. Źródło: wikipedia |
Stan zachowania: |
dobry |
Opis dźwiękowy: |
brak |
Licencja: |
 Licencja CC BY 3.0 Polska |
Drukuj
